MİLLİYET CADDE – 18 OCAK 2012 CUMA – ALİCE
Yıllardır onca girişim, Telif Yasası’nda yapılan onca değişikliğe rağmen oyuncuların telif sorunu bir türlü çözülemedi. İşin rengi ‘Kemal Sunal’ kararıyla değişmişti ki, oyuncular beklemedikleri bir darbe aldı.
Türkiye’de oyuncuların, rol aldıkları film ve dizilerin tekrar yayınlarından telif alamıyor olması yıllardır çözülemeyen bir sorun.
Aslında oyuncular; yönetmen, senarist ve özgün müzik bestecisi gibi film ve diziler üzerinde doğrudan hak sahibi değil.
Oyuncular ‘bağlantılı hak sahibi.’
Amerika’da da durum böyle, AB ülkelerinde de.
Yıllardır onca girişim, Telif Yasası’nda yapılan onca değişikliğe rağmen oyuncuların telif sorunu bir türlü çözülemedi bizde. Ancak Ağustos 2012’de Yargıtay’ın verdiği Kemal Sunal kararıyla işin rengi değişti.
Kemal Sunal’ı ‘icracı sanatçı’ olarak değerlendiren Yargıtay, filmlerinin varislerinden izin alınmadan gösterilemeyeceğine karar verdi.
Karar aslında sadece Kemal Sunal filmleri ve Sunal Ailesi’ni ilgilendiriyordu.
“Emsal karar” dendi, ama
Ama oyuncular ve meslek örgütleri ‘telif devrimi’ olarak yorumladı bu kararı.
153 oyuncunun vekaletmane verdiği Sinema Oyuncuları Meslek Birliği (BİROY), İstanbul Adliye Sarayı’na gidip 17 kanal hakkında suç duyurusunda bulundu. ATV, TTnet, Digitürk, D-Smart, Fox, Kanal D, Show, Star, Tv8, TRT, TNT, Stv, Kanal Türk, Kanal 7, Flash ile E2 hakkında ‘Bağlantılı Haklara Tecavüz’den işlem yapılmasını isteyen BİROY’a savcılıktan gelen yanıt oyuncuları şoke etti.
Başsavcılık kovuşturmaya gerek olmadığına karar verip, başvuruyu reddetti.
BİROY, şimdi bu karara itiraz edecek.
Ancak üst mahkemenin yargıçları Telif Yasası konusunda ihtisas sahibi olmadığı için işleri zor.
Mahkeme, savcılığın kararını kabul ederse, bir seçenek kalıyor geriye:
Anayasa Mahkemesi’ne başvurmak.
Bakalım bu işin sonu ne olacak?
SAVCI: “SİNEMA OYUNCUSU İCRACI SANATÇI DEĞİLDİR”
Savcılık, BİROY’un 1995 öncesi çekilen 4 bin civarında filmde oynayan 153 üyesi adına yaptığı başvuruyu neden reddetti? Savcılığın Telif Yasası’nı yorumlayışıyla BİROY’unki farklı da ondan.
İşte o yorum farkları:
Savcılık: Sinema oyuncusu ‘icracı sanatçı’ değildir. Kanun, açıkça böyle bir tanımlama yapmamıştır.
BİROY: Savcılık, sinema eseri üzerindeki hak sahipliğiyle eser sahipliği kavramlarını karıştırdı. Sinema oyuncuları FSEK kapsamında icracı sanatçıdır ve bağlantılı hak sahibidir.
BİROY: “OYUNCU İCRACI SANATÇI VE BAĞLANTILI HAK SAHİBİDİR”
Savcılık: Sinema oyuncusu bağlantılı hak sahibi olmadığından-ki bağlantılı hak sahibi yalnızca sinema yapımcısıdır- şikayetçi olma hakkı yoktur. Sinema eserine katkısı olan oyuncu, kameraman, ışıkçı, şoför ve temizlik hizmetlerini veren kişiler, makyajla, dekorla ilgilenen kişilerin hiçbiri eser üzerinde hak sahibi değildir.
BİROY: İcracı sanatçılarla kameraman, ışıkçı, şoför, temizlik veya makyajla, dekorla ilgilenen kişiler 5846’ya göre aynı statüde sayılmamıştır. Oyuncu, icracı sanatçıdır ve bağlantılı hak sahibidir, sayılan diğer meslek mensuplarının böyle bir hakkı mevcut değildir. İcracı sanatçıların ancak mali haklarını devrettikleri takdirde hak sahiplikleri sona erer.
Savcılık: Bir sinema eserinin radyo ve TV’de yayınlanabilmesi için yapılacak anlaşma ve telif hakkı, o eserin münhasıran sahibi olan yönetmen, özgün müzik bestecisi, senaryo-diyalog yazarı veya bağlantılı hak sahibi olan yapımcısı olup, sinema eserine katkısı bulunan oyuncuların veya onların oluşturduğu meslek birliğinin film üzerinde herhangi bir telif hakkı bulunmadığından suçun unsurları oluşmamıştır.
BİROY: Yasalara uygun olarak kurulmuş bir meslek birliğiyiz. Kuruluş amacımız da, 5846 sayılı kanun uyarınca icracı sanatçıların teliflerini toplamaktır.
TÜRK OYUNCULARA iLK TELiFLER iSPANYA’DAN
Sinema oyuncularının ‘icracı sanatçı’ olup olmadığını tartışan Türkiye’ye ilk oyuncu telifleri İspanya’dan geldi.
Hem de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “Oyuncu icracı sanatçı değildir” diyerek BİROY’un 17 kanal hakkında yaptığı suç duyurusunu reddettiği bir dönemde İspanya’dan gelen para küçük, sembolik ama anlamı büyük.
BİROY, şubatta İspanya’dan gelen 3 bin euro telifi, o filmlerde oynayan üyelerine dağıtacak.
HSYK’YA SÜRPRiZ ZiYARET
Bu arada bir sıcak bilgi daha vereyim. Oyuncular Sendikası Başkanı Memet Ali Alabora, yönetimden arkadaşları, sendikanın ve BİROY’un avukatı Sedef Erken’le birlikte Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu (HSYK) ziyarete gidecek.
Görüşmenin gündemi, hakim ve savcıların ‘Telif Yasası’ hakkında bilgilendirilmesi hususunda HSYK’nın neler yapabileceği olacak.
GÜNÜN SÖZÜ
Beni kaybetmeyi başaranı asla kazanmak için uğraşmam.
